Allereerst maakte de wethouder uitvoerig excuses voor de gebrekkige gang van zaken rond de totstandkoming van de nota en voor alle commotie en onrust die is ontstaan over de gemeentelijke plannen. “Het is misgegaan naar aanleiding van de berichten over de huurverhoging”, aldus Van Doorninck. “Het is tijd voor een adempauze, een pas op de plaats.” Ze stelde voor om verdere besluiten uit te stellen tot februari 2021. Daarnaast erkende ze dat er nu sprake is van een vertrouwensbreuk die, wat haar betreft, rustig hersteld moet worden.
Een nieuwe start
De wethouder zei met de aparte verenigingsbesturen opnieuw om tafel te willen, teneinde veel specifieker maatwerk te kunnen leveren. Ze benadrukte daarbij niet meer van ‘boven naar beneden’ maar ‘van beneden naar boven’ te werk te willen gaan.
De Uitvoeringsstrategie, het beleidsplan van de Bond (“Spijkers met Koppen”) en het alternatieve plan, “Een beter alternatief”, opgesteld door en namens 15 volkstuinverenigingen (waaronder ook Buitenzorg) zullen naast elkaar gelegd worden. Of zoals ze later op haar Twitter-account schreef: “We gaan ideeën van tuinders langs de ambities van de gemeente leggen.”
Belangrijkste aandachtspunten zijn daarbij de huurprijzen, het tot 20 procent openbaar of toegankelijker maken van de parken en de aanleg van fietspaden. Eerder heeft Van Doorninck al gezegd te komen met aanpassingen van het voorstel voor het huurbeleid.
Vervolgens kreeg bondsvoorzitter Ralf Grevelink het woord. Hij benadrukte meermaals dat de bond dit allemaal ook niet zo heeft gewild. En over die huurprijzen is niet eerder serieus overleg met de gemeente geweest. Dit was voor de bond ook een grote schrik.
Dagrecreatieparken en Waternet?
Daarna volgden duiten in het zakje door de diverse tuinbestuurders. Onze voorzitter, Joke van der Helm, plaatste kritische kanttekeningen bij het voornemen tot ‘20% openbaarheid per tuinpark’ enzovoort. Joke wees de wethouder ook op het feit dat er nog een derde categorie tuinparken bestaat: dagrecreatieparken. Die hebben een aparte status, en dat heeft bepaalde gevolgen voor de huur. Het bestaan van die derde categorie was de wethouder ook pas onlangs duidelijk geworden. Aan het eind van de sessie heeft Joke nog fijntjes geïnformeerd naar de rol, invloed en het belang van Waternet in het gehele proces. Daarop kwam in dit gesprek maandagavond vooralsnog geen antwoord.
Al met al een aardig begin van een nieuw gesprek en idealiter een nieuw beleid. Maar, net als met de coronacrisis: we zijn er nog lang niet.
Let wel, tenminste het bestuur van Buitenzorg ziet deze hele kwestie niet puur en alleen als een probleem van en/of voor ‘volkstuintjes’. Het gaat uiteindelijk over wát voor een stad Amsterdam wil zijn, en voor wie. Over wat voor samenleving we willen zijn. En, nog véél groter: hoe we om willen gaan met (de) aarde?
Update: maandag 21 december 2020 – Vandaag publiceerde de gemeente haar eigen ‘impressie’ van bovenstaand gesprek. Dat verslag is hier (pdf) te lezen.
Inspraakavond – dinsdag 8 december 2020
Dinsdagavond 8 december was er een inspraakavond over ‘volkstuinenbeleid’ bij de Raadscommissie Ruimtelijk Ordening van Amsterdam. Een enorm aantal van ruim 120 insprekers had zich hiervoor aangemeld. De 15 tuinparken die het alternatieve voorstel “Een beter alternatief” hebben onderschreven, hadden vooraf afgesproken om per thema of onderwerp van de Uitvoeringsstrategie in te spreken. Om op die manier te voorkomen dat bepaalde punten steeds zouden terugkomen. Leden van de desbetreffende tuinvereniging zouden hun spreektijd overdragen aan hun bestuurslid. Op Buitenzorg hebben vijf tuinders daar gehoor aan gegeven.
Joke zou namens Buitenzorg inspreken op m.n. het beleidspunt om 20% van de tuinparken openbaar te maken, en het bijbehorende voornemen het aantal andersoortige tuinen op dat openbare deel aan te laten sluiten. Voor het relatief kleine Buitenzorg sowieso een zeer complex uit te voeren idee.
De online hoorzitting, onder strak maar prettig voorzitterschap van raadslid Zeeger Ernsting (GL) startte om 19.30 uur. In tegenstelling tot wat vooraf werd gehoopt, liet hij alle insprekers op volgorde van aanmelding inspreken. Iedereen kreeg een spreektijd van twee minuten. Dat beloofde een lange sessie. Onze voorzitter Joke stond als 44e op de sprekerslijst. Rond 21.30 uur kreeg ze het woord. Haar tekst is hier (pdf) terug te lezen.
Peter (tuin 47) had bovendien haar inbreng opgenomen, en dat filmpje is hieronder te zien. (Tekst gaat door onder de video.)
Het wantrouwen bij insprekende volkstuinliefhebbers bleek groot: “Beloftes worden verbroken, afspraken blijken waardeloos, dit is een uitsterfbeleid, dit vernietigt het verenigingsleven.” Veel tuinders vroegen zich af of de wethouder en haar ambtenaren ooit wel eens op een volkstuinpark zijn geweest, want aan de nota was dat niet af te lezen. Daarnaast vroeg men zich af waar de gemeente de arrogantie vandaan haalt om het beheer op te eisen van het openbaar groen. “Tuinparken leveren groen van hoogwaardige, ecologische kwaliteit voor álle Amsterdammers. Daar kan geen gemeentepark aan tippen.”
Oud-gemeenteraadslid Roel Walraven: “Volkstuinen worden de rug toegekeerd door dit college. Volkstuinen worden het terrein van de rijken, moet een links college dat willen?” Een andere tuinder zette interessante vraagtekens bij de rechtmatigheid van de koppeling van (de prijzen van) verhuur van volkstuinen aan (de prijzen) van verhuur van groen voor privé-tuinen en de zgh. consumentenprijsindex (CPI).
Hieronder nog een grote greep uit andere opmerkingen van de vele insprekers:
– “Kent u de Amsterdammers nog wel? Is het niet opmerkelijk dat we u moeten uitleggen wat volkstuinen zijn?”
– “Degelijk onderzoek naar de echte situatie op tuinparken is niet gedaan”
– “Als ik Amstelglorie niet had, woonde ik niet meer in de stad.”
– “In 2005 stond ook al dat huurcontracten naar 10 jaar gaan dus hoezo eindelijk zekerheid? Ook daar stond modernisering centraal. Dat die nooit is geëvalueerd, dat is gek. De nota gaat eenzijdig in op ruimte, het sociale aspect is totaal verwaarloosd.”
– “Een stadsbestuur, zeker een links stadsbestuur, zou trots mogen zijn op onze volkstuinen. Wij zijn koplopers als het gaat om klimaatneutrale maatregelen.”
– “Neem eerst verantwoordelijkheid voor de openbare ruimte die er al is!”
– “Als de gemeente meer Amsterdammers naar de volkstuinparken wil hebben, waarom maken ze dan geen bordjes die naar die parken verwijzen?”
– “Wij hebben al een plan van aanpak voor meer toegankelijkheid, meer delen met draagvlak bij de tuinders, dat draagvlak verliezen we door deze nota.”
– “U verpakt nare dingen in mooie termen.”
– “Je verwacht het niet van een links college.”
– “Doel van de nota is meer groen voor meer Amsterdammers. Wat weerhoudt de gemeente om meer tuinparken aan te leggen? Mooie parken voor iedereen voor een fractie van de prijs van een stadspark.”
– “Amsterdam scheurt de ecologische groenstructuur gewoon aan stukken.”
– “Waar het nu op lijkt, is het meer een kaalslag.”
– “De biodiversiteit op de parken is zo hoog dat de gemeente dit niet zou evenaren.”
– “Volkstuinparken behoren tot de groenplekken met de hoogste ecologische waarden en biodiversiteit, dankzij tomeloze inzet van volkstuinders. Neem ons serieus.”
– “De gemeente bespaart drie tot vijf miljoen door het vrijwilligerswerk van volkstuinders.”
– “Wij weten wat we doen, nu u nog.”
– “Bezint eer ge begint!”
– “Ik zie bij ons nooit vuilnis liggen op de paden, ik zie wel egels, zeldzame vlinders. Bij alles in deze nota volkstuinen denk ik waarom? Waarom? Wat lost dit op?”
– “Eigenlijk vraag ik maar één ding: maak het niet stuk!”
Zo’n drie en een half uur later, rond elf uur, sloot de voorzitter de hoorzitting af. Hij vond het ‘indrukwekkend’.
Commissievergadering – woensdag 9 december
Woensdagmiddag 9 december vergaderde de commissie Ruimtelijk Ordening over de Uitvoeringsstrategie. Feitelijk de plek voor en het moment van de échte discussie. Na vele kritische vragen van de raad ging de wethouder diep door het stof. Ze bood wederom haar excuses aan voor de gang van zaken en de enorme commotie die m.n. ontstond na recente berichten over soms extreme en snel door te voeren huurverhoging.
Op veel punten wil de wethouder opnieuw naar de plannen kijken. En dan veel meer in overleg met de bond en de afzonderlijke tuinparkbesturen en tuinders. Punten die ze wil herzien zijn onder meer: de huurverhoging, het idee om meer bemiddelde tuinders voor de armere tuinder te laten betalen en het beheer van eventueel openbare delen. Tuinparken met nieuwe fietspaden worden er veel minder dan beschreven.
De kwestie van de riolering blijft voor haar een belangrijk punt. Want Waternet zegt al geruime tijd tegen de gemeente: we gedogen de huidige situatie, oftewel directe lozing van afvalwater op het oppervlaktewater, maar straks moeten we echt gaan handhaven. Tegelijkertijd zei de wethouder ook nieuwsgierig te zijn naar andere, alternatieve vormen van waterzuivering.
Een suggestie van een raadslid dat groennormen die elders in de stad niet worden gehaald, mogelijk worden overgeheveld naar de tuinparken wees ze van de hand.
Van Doorninck benadrukte dat de Uitvoeringsstrategie nooit was bedoeld als een plan van aanpak per park. Maatwerk stond en staat hoog in het vaandel. In plaats van meer tuinparken te ontwikkelen, behoudt Van Doorninck een voorkeur voor het meer toegankelijk dan wel openbaar maken van bestaande volkstuincomplexen.
Zoals ze maandagavond in het overleg met de Bond en de volkstuinbesturen al zei, stelde de wethouder ook in de raad nogmaals voor om nu een adempauze in te lassen, vertrouwen terug te winnen en dan in overleg te treden met de Bond en alle tuinparken. De beslissing over de Uitvoeringsstrategie stond gepland voor volgende week. Die beslissing wil ze verplaatsen naar medio februari 2021. De voorzitter legde dit laatste punt van uitstel voor aan de commissieleden en daar was men unaniem voor.
Bondsbestuur stapt op
Donderdagavond 10 december liet het bestuur van de Bond van Volkstuinders in een brief (pdf) per e-mail aan (vrijwel) alle volkstuinders weten als geheel en met onmiddellijke ingang terug te treden. Het Bondsbestuur is verbolgen over hoe zowel de gemeente als tuinders tenslotte reageerden op het beleidsplan “Spijkers met koppen”, zoals in 2019 door de Bond gepresenteerd en destijds goedgekeurd door de afdelingen. Ook de hun inziens onheuse benadering van het bestuur door tuinders tijdens vooral het afgelopen half jaar werkte demotiverend en ontmoedigend. Mede gezien de vele uren werk die er zitten in het vrijwillige bestuurswerk. Je zou kunnen zeggen: het opgestapte Bondsbestuur voelt zich miskend.
Overigens had voorzitter Ralf Grevelink eerder dit jaar al aangekondigd zich niet opnieuw verkiesbaar te stellen. Eric van der Putten, opsteller van het alternatieve plan “Een ander alternatief”, blijft wel verkiesbaar als Bondsvoorzitter.